Hava yastıkları otomobillerde kaza anında, sürücü ve yolcularda oluşabilecek yaralanma ve ölümleri minimuma indirmeyi amaçlayan 1950’li yıllarda ilk kez ortaya çıkan bir güvenlik sistemidir.(İlk zamanlar hava yastığının açılması, sürücünün işlev tuşuna basması sonucu olmaktaydı.)
Günümüzde otomobillerde kullanılan hava yastığı teknolojisi ise ilk kez 1980 yılında üretilen Mercedes Benz S serisi W126’da kullanıldı. Hava yastığı teknoloji şu an oldukça geliştirilmiş olup otomobiller için en önemli güvenlik donanımlarından biri haline gelmiştir. Günümüzde hava yastığı donanımı direksiyon üzerinde SRS ve SRP kısaltmalarıyla karşımıza çıkmaktadır.
Yazı Başlıkları(İncele)
SRS Airbag
Supplementary Restraint System(İlave Sınırlama Sistemi) olarak adlandırılan sistem hava yastığının temel versiyonudur. Şişerek yolcu, sürücüyü koruyan parça, kaporta şasi üzerine yerleştirilen sensörler ve şişirme sistemi olmak üzere üç parçadan oluşur. Sodyum azide verilen bir madde ile çalışan hava yastığı yaygın düşüncenin aksine şişirilerek o haline ulaşmaz. Sensöre gelen bilgi doğrultusunda ısıtılan gaz reaksiyona uğrar ve bir anda şişerek koruma görevini üstlenir. Sistemin çalışmasını sağlayan gaz içeriği itibariyle vucuda ve özellikle de gözlere kalıcı hasar verme tehlikesine sahiptir. Ancak hava yastığı üreticilerinin ekstradan kullandığı potasyum nitrat ile bu tehlike minimuma indirilmiştir.
Bir hava yastığının sensöre darbe geldiği andan itibaren patlamasına kadar geçen süre yaklaşık 30 milisaniyedir. Yani saniyenin üçte biri bir süre. Açılan hava yastığı darbeyi sönümledikten yaklaşık 1-2 saniye sonra ise içerisindeki gazı üzerindeki delikler vasıtası ile tahliye ederek söner.
Hava Yastığı Kaç Km Hızda Açılır?
Otomobillerde hava yastığı, şaseye gelen darbelerin etkisini en aza indirmek için kullanılır. Bu sebeple airbag patlaması için herhangi bir hız koşulu bulunmaz. Sistem sensörler aracılığı ile darbeyi sezdiği an patlama gerçekleşir.
Örneğin; ışıkta beklerken hızla gelen otomobilin çarpması sonucu duran otomobildeki hava yastıkları açılabilir. Ancak bu süreç için airbag kontrol ünitesinin aktif olması yani arabanın çalışır halde olması gereklidir.
Hava Yastığı Emniyet Kemeri İlişkisi
Günümüzdeki birçok otomobilde emniyet kemeri uyarı sistemi mevcuttur. Modern otomobillerde airbag sensörleri, emniyet kemeri, hava yastıkları tek bir sisteme bağlı olarak çalışırlar ve birinde hata olması durumunda sistem çalışmaz.
Kaza anında çok şiddetli şekilde açılan airbag’ler sürücü ve yolcuların kemerinin takılı olmaması durumunda yarardan çok zarar verebilir. Bu sebeple modern otomobillerin neredeyse tamamında emniyet kemeri takılı değilken hava yastıkları kaza anında patlamaz.
SRP Airbag
System Restraint for Renault(Renault Sınırlama Sistemi) Renault araçların direksiyonunda ve varsa torpido üzerindeki airbag’lerde yazan ifadedir. SRS airbag sistemi ile neredeyse aynı çalışma prensibine sahiptir. Sadece markanın farklı isim kullanması dışında kaza anında açılma süresi, içerdiği maddeler vs. tamamen aynıdır. Yine SRS airbag sisteminde olduğu gibi sistemin çalışması emniyet kemerinin aktif olmasına bağlıdır.
Hava Yastığı Sensörü Nerede
Otomobillerde hava yastığı sayısına göre birden fazla airbag sensörü bulunabilir. Önden çarpışmalar için tamponun hemen arkasında, genellikle ön panele bağlı sensörler vardır. Yan hava yastığı bulunan araçlarda ise kapı içlerinde darbe sensörleri bulunur. Bu sensörler ciddi darbe gelmesi durumunda airbag beynine komut göndererek sürücü ve yolcuların korunması için sistemin aktifleşmesini sağlarlar.
Yaya Koruyucu Hava Yastığı
Volvo’nun duyurmuş olduğu ve opsiyonel olarak bazı modellerinde sunmaya başladığı hava yastığı ise yazımızdakilerden biraz farklı. Önden yayaya çarpmalar için koruma sağlayan sistem, tampondaki sensörler vasıtası ile çalışıyor ve yayanın başını sert cam yüzeyine çarpmasını engelliyor.
Aşağıdan videosunu izleyebilirsiniz.
Airbag Patladıktan Sonra Tamir Edilebilir Mi?
Milisaniyeler içerisinde açılan ve hayat kurtaran bir güvenlik donanımı olan airbagler pahalı sistemlerdir. Özellikle kaza sonrası perte ayrılan araçlar tekrar tamir edilirken patlamış airbagler tamir edilmektedir. Her ne kadar üreticiler onaylamıyor olsa da değişim maliyetleri çok yüksek olduğundan birçok firma airbag tamiri yapmaktadır.
Hava Yastığı Açılan Araba Pert Olur Mu?
Küçük bir darbede dahi araç içerisindekileri korumak için açılabilen hava yastıkları yetkili servisler tarafından orijinali gibi değiştirilebilir ve sistem çalışır hale getirilebilir. Sigorta şirketleri genellikle birkaç airbag patlaması durumunda pert kararı verse de parça fiyatı vs. uygun olursa otomobillerin onarımına karar verebilmektedir.
Kısaca her hava yastığı açılmış araba pert değildir diyebiliriz.
Hava Yastığı Açmış Araç Muayeneden Geçer Mi?
Kaza sırasında airbagleri patlamış ve uygun şekilde onarımı yapılmış araçlar muayeneden sorunsuz geçebilir. Ancak direksiyon ve torpidoda yırtık olması, kontrol panelinde airbag lambası yanması, emniyet kemerlerinin gergilerinin çalışmaması durumunda araç muayeneden geçemez.
Airbag Tamiri Güvenli Mi?
Patlamış airbagler firmalar tarafından dikilmekte ve müadil bir gaz tüpü ile tekrar monte edilmektedir. Düzgün işçilik ve kaliteli ekipmanlar ile yapılan işlemlerde sistem tekrar aktif olabilmektedir ancak kötü bir işçilik ile gelişigüzel yapılmış tamirler kaza sırasında faydadan çok zarara sebep olabilmektedir.
Hava Yastığı Açılmış Araba Nasıl Anlaşılır?
Yetkili bir servis tarafından değiştirilmiş airbag sistemlerinde direksiyon göbeği ve torpido onarılmaz ve yenisi takılır. Ayrıca emniyet kemerlerinin gergi fişekleri de orijinali ile değiştirilir. Ancak onarım yapılması durumunda torpido ve direksiyon kaplanır, emniyet kemerleri ise arıza lambası yakmayacak şekilde direnç ile iptal edilir.
Tamir gören direksiyon hava yastığı genellikle solda gördüğünüz gibi bir gizli yırtığa sahip olur ve anlaşılabilir. Ayrıca emniyet kemerleri kontrol edilerek de aktif olup olmadığı kolayca anlaşılabilir.
Aşağıdaki videodan emniyet kemerine direnç atılması ile ilgili detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz.
Emniyet kemeri takılı olsada çalışır AİRBAG ancak yaşı 10 yılı geçmiş araçlarda AİRBAG açmaması gayet doğaldır .
Bazı üreticiler emniyet kemeri takılı değilse hava yastıklarının patlamasını engelliyor daha fazla yaralanma vs. olmaması açısından.
Diğer yandan dediğiniz gibi 10 yaş ve üzeri otomobillerde hava yastıklarının üretici tarafından kontrol edilmesi ve gerekirse değişimi öneriliyor ancak ülkemizde bu pek dikkate alınmıyor.