Bazı Euro 4 motorlarda ve tüm Euro 5,6 dizel motorlarda bulunan partikül filtreleri temel olarak motorinin sağlık açısından çok zararlı olan Nox gazını filtreler ve belli bir doluluğa geldiğinde yakarak yok eder. Otomobilin kendiliğinden gerçekleştirdiği bu yakma işlemi rejenerasyon olarak adlandırılır.
Yazı Başlıkları(İncele)
DPF Nedir?
Dizel motorlarda turbodan sonraki boruda ve egzozdan hemen önce konumlandırılan DPF(Depollition Filter) motorinin yanması sonucu oluşan zararlı gazları özel yapısı sayesinde filtreler ve egzoza temiz gaz gitmesini sağlar.
Dpf filtreleri çok sayıda küçük gözeneğe sahiptir ve dayanıklı olması açısından seramikle kaplanmıştır. Bu sayede içerisinden geçen gazlardaki çok küçük partikülleri dahi yakalayabilir.
Rejenarasyon Nedir?
Dizel motorlar rolanti devrinde dahi gaz salınımı yaparlar ve dizel partikül filtresi sürekli olarak bir süzgeç gibi egzoz gazlarını temizler.
Dpf’in turbo çıkış ve egzoz başlangıç kısımlarında bulunan iki sensör verileri yardımı ile motor kontrol ünitesi(ECU) belli durumlarda pasif temizlik(rejenerasyon) gerçekleştirir. Bu işlem basitçe şu şekilde işler;
- ECU sensörlerden aldığı doluluk komutu ile motor soğutma suyu ideal sıcaklıkta ise ve depoda yeterli yakıt varsa rejenarasyon işlemini başlatır.
- Partikül temizleme sürecinde motora egzoz zamanlamasında da yakıt püskürtülür ve bu mazotun DPF filtresi içerisine gitmesi sağlanır.
- Sıcak egzoz gazı ve mazot gönderilen filtrede çok yüksek sıcaklıklara ulaşılır(700-900 derece) ve zararlı maddeler yakılarak yok edilir.
- ECU sensörlerden aldığı veriyi karşılaştırır ve doluluk optimum seviyeye indiğinde temizlik sona erer.
DPF temizliği sırasında motor fanı son kademede çalışmaya başlar ve cam rezistansları aktif hale gelir. Ayrıca anlık yakıt tüketimi %500 civarında artış gösterir.(Corsa CDTİ için 0.3 olan anlık tüketim dpf temizliği sürecinde 1.5 litre olmakta.)
Partikül Filtresi Yakıtı Etkiler Mi?
Yukarıda da bahsettiğimiz gibi ek yakıt püskürtmesi ile temizlenebilen bu filtre yakıt tüketimini artırır. Motor hacmi ve filtrenin doluluk oranına göre yaklaşık %5 yakıt tüketimini artırdığını söyleyebiliriz.
Partiküllü Yağ Neden Önemli?
DPF sistemine sahip araçların temizlik esnasında egzoz zamanlamasında yakıt püskürttüğünü belirtmiştik. Bu işlem esnasında bir miktar yakıt silindir çevresinden yağa karışır. Ortalama bir yağ değişim periyodunda otomobilin 30-50 kez rejenarasyon yaptığını düşündüğümüzde yağın kalitesinin bozulma riski çok yüksek olacaktır.
Partiküllü Yağ ile Normal Yağ Arasındaki Fark
Normal motor yağları yakıt ile etkileşime gireceği hesap edilmeden üretilir. Partiküllü motor yağları ise belirli bir miktar mazot ile karışsa dahi özelliğini yitirmeyecek şekilde formule edilerek satışa sunulur. Bu sayede dpf temizliği sırasında karışan yakıt motor yağının performansını etkilemeyecektir. Aracınızda dizel partikül filtresi var ise mutlaka partiküllü yağ kullanılmalıdır.
DPF’li Araba Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Partikül filtreleri her ne kadar kendilerini temizleyebilen sistemler olsa da belli ömürleri vardır. Üreticiler filtrelerin 150 bin km’de bir değiştirilmesini önerse de bu durum bir filtrenin ortalama 3 bin Tl civarlarında olması sebebiyle pek mümkün değildir. O nedenle kendi aracımda da uyguladığım dpf ömrünü uzatmak için tavsiyeleri paylaşayım.
- Yakıt önemli. Mutlaka ve mutlaka kaliteli mazot alın. Kırsal motorin vs. partikül filtresinin tıkanmasına sebep olabilir. Ayrıca bu yakıtların enjeksiyon sistemine de ciddi zararları olabilir.
- Partiküllü yağ kullanmanız motorun daha az kurum üretmesine ve rejenarasyonların daha kısa sürmesini sağlar.
- Aracınız maksimum torkuna ulaşmamışken dip gaz yapmayın. Aksi halde motor zengin karışımla çalışacak ve egzozdan çıkması gereken kara duman partikül filtresine dolacaktır.
- Aracınız partikül filtre temizliği yaparken sürüş sırasında fark etmeniz durumunda motor devrini biraz artırın. Örneğin 2000 devirde sürüş yapıyorsanız 2500-2750 devire çıkabilirsiniz. Çok yüksek devirlerde egzoz gazı artacağından filtre soğuma eğilimi gösterecek ve temizlik uzayacaktır.
- Eğer park edeceğiniz sırada aracınız temizlik yapıyorsa ve acil bir işiniz yoksa temizliğin tamamlanmasını bekleyin.(Kapalı garajda vs. devam etmeyin)
DPF İptali Yapılmalı Mı?
Oldukça pahalı olan ve dikkatli kullanılmazsa kolayca arızalanan partikül filtreleri birçok kişi tarafından iptal edilmekte. Filtrenin olduğu boru boşaltılarak yapılan bu işlemde otomobil duman atmakta ve özellikle alt devirlerde çok cansız olabilmektedir. Eğer filtre çok pahalı veya bulunamıyor ise son çare olarak yapılabilecek bir işlemdir ancak önermediğimizi belirtelim.
DPF İptali Muayeneden Geçer Mi 2019
2019 itibari ile TUV egzoz muayenelerinde her motor için önceden belirlenmiş bir egzoz salınım aralığı bulunmakta. Önceden DPF sistemine sahip otomobil sistem söküldükten sonra bu aralığı geçeceğinden egzoz muayenesinden geçemeyecektir.
