Lastikler aracın yol ile temasını sağlayan tek yüzey. Yoldaki çukurlar, ani frenlemeler, lastiğin üretim hatası gibi birçok sebepten ötürü balans ayarı bozulabilir. Genellikle pek önemsenmeyen balans problemi sürüş konforu ve güvenliğini ciddi oranda etkiler.
Balans Nedir?
Otomobil lastikleri yol ile temas ettikleri sürece sürekli aracın ağırlığını taşırlar ve yol üzerindeki engebelerde vs. bu yükün altında konforu sağlarlar. Alınan darbeler sonucu lastiğin şekli ve yuvarlaklığı bozulabilir. Aracın sürüş koşullarına ve kullanılan yolun durumuna göre standart bir süreçte gerçekleşmeyen bu problem basit bir şekilde çözülebilir.
Balans ayarı solda da gördüğünüz bir alete lastiklerin araçtan ayrılarak takılmasıyla yapılır. Bu cihaz lastiği 60 km hızla döndürerek lastik veya janttaki ağırlık farklarını bilgisayarlı sistemle belirler. Daha sonra ağırlık farkı olan kısma ağırlıklar takılır ve balans ayarı tamamlanır.
Balans Ayarı Bozuk Olduğu Nasıl Anlaşılır?
Birkaç gün önce aracımda yazlık lastiklere geçtikten sonra da yaşadığım balans ayarı bozukluğunun belirtilerini şu şekilde sıralayabilirim;
- Balansı bozuk araba özellikle yüksek hızlarda(110-130km) sonrası direksiyonda titremelere neden olur. Balans ayarının bozukluğuna göre araç yoldan çıkacakmış gibi bile his verebilir.
- Balans ayarı bozuksa tüm lastikler eşit dönüş yapmaz ve sürüş sırasında aracın zıplaması, yoldan bağımsız sarsılması oluşabilir.
- Lastikler yola eşit olarak basmadığı için ayar zamanında yapılmaz ise gereksiz aşınmalar meydana gelebilir ve lastik ömrü beklenenden erken dolabilir.
Lastik Balans Ayarı Yaptırmadan Önce Kontrol Edilmesi Gerekenler
- Öncelikle aracınızın lastik havalarını kontrol edin. Doğru ve eşit olmayan lastik basınçları otomobilin yüksek hızlarda kontrolünün zorlaşmasına sebep olabilir. Aracınıza uygun lastik basınçları için de sürücü kapısının içerisine veya yakıt depo kapağına bakabilirsiniz.
- Yüksek hızlarda titreme sadece frenleme esnasında geliyorsa sorun yüksek ihtimalle fren disklerinizin eğilmiş olmasından kaynaklanıyordur. İlk olarak bu ihtimali kontrol edin.
- Aracınızın jantlarında veya yürüyen aksamında bir sorun olup olmadığını kontrol edin. Bunun için de bir rot balans servisine giderek kontrol yaptırabilirsiniz. Eğer jantınızda yamukluk varsa lastik kesinlikle balans tutmayacaktır.
Lastik Değişimlerinde Balans Ayarı Yapılmalı Mı?
Her lastiğin aşınma düzeyi farklıdır. Balans ayarı da lastiklerin aşınma, yuvarlanma düzeylerindeki farklılığı ortadan kaldırmak için yapılır. Bu sebeple her lastik değişiminde yani jant lastikten ayrıldığı zaman balans ayarı yaptırılmalıdır.
Rot Ayarı Nedir?
Halk arasında genellikle rot-balans ayarı diye tabir edilen işlem genellikle sadece rot ayarını yani aracın tekerleklerinin açılarının eşitlenmesi işlemidir. Otomobil sert bir çukura girmediyse veya ön takımdan bir parça değişmediyse kolay kolay bozulmayacaktır. Balans ayarı da yukarıda bahsettiğimiz gibi tekerleklerin ağırlıklarının dengelenmesi işlemidir. Sağlıklı bir rot ayarı yapılabilmesi için mutlaka lastiklerin balans işlemi yapılmış olmalıdır.
Rot Ayarı Bozuksa Ne Olur?
Otomobilin teker açılarının farklı olması durumunda ilk olarak direksiyon açısının bozukluğu sürüşünüzü olumsuz etkileyecektir. Ayarın bozukluğuna göre direksiyon birkaç derece dönük şekilde düz yol alacaksınız. Rot ayarı bozuksa;
- Yürüyen aksam parçalarına dengesiz ağırlık binmesi sebebi ile ömürleri azalacaktır.
- Lastiklerin yere eşit basmaması nedeniyle erken ve düzensiz aşınmalar olacaktır.
- Olası ani fren durumunda araç ayarın bozuk olduğu yöne çeker ve kazaya sebep olabilir.
Rot ayarı olmazsa ne olur? sorusuna ise düzgün çalışmayan alt takım parçalarının kısa sürede ömrünü tamamlaması ve lastiklerin bir tarafının çok kısa sürede bitmesi olarak yanıtlayabiliriz. Ayrıca sürüş konforunu da ciddi anlamda düşürecektir.
Rot Ayarı Fiyatı
Yaklaşık iki ay önce B segmenti Corsa aracım için sadece rot ayarı için 50 TL vermiştim. Rot ayarı fiyatları 2020‘de yaklaşık 40-60 lira aralığında değişiyor.
Arabanın Rot Ayarı Neden Bozulur?
Kazasız ve lastikleri yeni olan bir otomobilin rot ayarı kolay kolay bozulmaz. Aracın kaldırıma vs. vurulması, şasisinde işlem olması vs. rot ayarının bozulmasına neden olabilir. Genel olarak rot ayarını bozan durumlar;
- Aracın park sırasında kaldırıma sürtülmesinin devamında direksiyonun çevrilmesi
- Direksiyon sistemindeki arızalar
- Arabanın şasisinde oluşan bir hasardan ötürü düzeltme yapılmış olması
- Çukurlara vs. çok sert girilmesi sonrasında rot kollarının zarar görmesi vs.
Balans Ayarı Fiyatı
Lastik değişimlerinde genellikle ücretsiz olarak yapılan balans işlemi sonrasında yapılmak istenirse genellikle otomobiller için 50-70 lira gibi bir ücretle yapılmaktadır. İşlem lastiklerin araçtan sökülüp cihaz üzerinde test edilerek denge ayarının yapılması şeklindedir.
Rot Balans Fiyatı
Balans ayarı bozuk olan bir otomobilde ne kadar rot ayarı yapılırsa yapılsın rot ayarı tutmayacaktır. O sebeple firmalar bu ayarın beraber yapılmasını önermektedir. 2020 yılı için binek otomobillerde rot balans fiyatı ortalama 80-120 Tl aralığında olmaktadır.
Lastik Değişiminden Sonra Balans Yapılmazsa Ne Olur?
Balans ayarı; lastik ve jantların uyum içinde çalışmasını sağlar. Eğer janttan lastik çıkarılmış ve farklı bir lastik takılmış ise mutlaka balans işleminin yenilenmesi gerekir. Aksi halde araç yolda sekme, direksiyon titremesi gibi arızalara yol açabilir.
Eğer aracınızın kışlık ve yazlık lastikleri farklı jantlarda ve sadece tekerleklerin değişimini yapıyorsanız balans ayarı yaptırmanıza gerek kalmayacaktır.
