İkinci el araç alırken ekspertize gittiğinizde kaporta, mekanik kontrollerin yanında motorun performansını ölçmek için testler yapılır. Dyno’ya alınan aracın tekerleklerine aktardığı gücü bazı alınarak motor performansı yüzdelik şekilde hesaplanır.
Yazı Başlıkları(İncele)
Motor Yüzdesi Nedir?
Ekspertiz firmalarında “dyno” adı verilen aracın sabitken sadece çeker tekerleklerinin döneceği bilgisayarlı sistemler bulunur. Kontrol yapılırken aracın ruhsattaki güç verileri sisteme girilir ve tekerlekler çift silindirden oluşan mekanizmaya getirilir. Sonrasında araç çıkabildiği son hıza çıkarılır. Aracın hızlanış çizgisi, ulaştığı hız, ortamın sıcaklığı vs. gibi parametreler dikkate alınarak motor yüzdesi ortaya çıkarılır.
55 kw 75 hp güce sahip bir otomobilin motor yüzdesi %90 çıktığında mevcut motor performansı 67.5 hp olarak düşünülür.
Motor Yüzdesi Kaç Olmalı?
Ekspertizlerde yapılan dyno testi sanılanın aksine doğrudan motorun performansını net olarak belirleyemez. Silindirin üzerinde tekerleklerin döndürülmesi ile araçta motor, turbo, şanzıman arızaları tespit edilebilir. Ayrıca aracın egzozu gözlemlenerek, siyah, mavi duman olup olmadığı gözlenebilir. Sonrasında verilen motor yüzdesi motor hakkında kesin bilgiler vermez.
- Yağ yakan motorlar yakıt ile yağı beraber yaktığı için daha fazla enerji üretir. Buna bağlı olarak motor yüzdesi fazla çıkar.
- Aktarma sistemlerinde (debriyaj, diferansiyel) arızası olan veya baskı balatası zayıf araçların motor yüzdeleri çok daha düşük çıkacaktır.
- Satıcı aracın bakımlarını zamanında yaptırmamış ise kirli hava filtresi de motorun performansını doğrudan etkiler.
- Dizel araçlarda doluluk oranı yüksek partikül filtresi motorun performansını doğrudan azaltır. Diğer yandan partikül filtresi iptal edilmiş dizel motorların yüzdesi daha yüksek çıkabilir.
Özetle; motor yüzdesinin %85’den aşağı çıkması durumunda(ekspertizdeki cihazların kalibrasyonunun doğru olduğuna eminseniz) yukarıdaki durumları kontrol ettirmenizi öneririz. Ancak motorun durumunu doğrudan öğrenmenin en garantili yolu kompresyon testidir.
Dyno Testi Zararlı Mı?
Yukarıda motor yüzdesinin doğrudan motor hakkında kesin bilgi vermediğinden bahsettik. Kesin sonuçlar vermeyen bu testin zararlarını da aşağıda açıklayalım:
- Motorlar çalışırken sürekli önden gelen rüzgarlar ile radyatör içerisindeki suyu soğutur. Dyno testi sırasında araç hareket etmediği ve genellikle de kapalı bir alanda olduğu için rüzgar almayacaktır. Eğer testin yapıldığı merkezde aracın önüne güçlü bir vantilatör vs. konmaz ise araç hararet yaparak ciddi arızalara sebep olabilir.
- Özellikle turbolu motorlarda dyno testinde sonuçlar alındıktan sonra aracın hemen boş vitese alınması, turbonun yetersiz yağlanmasına sebep olarak ömrünü azaltır. Diğer yandan otomatik vitesli araçlarda yüksek hızlarda vitesin boşa alınması yağlama yetersiz kalacağından şanzımana zarar verir.
Alacağınız aracı almadan önce yetkili servisinde bir usta ile yol testi yapmanız ve eğer yol müsaitse yüksek hızlara çıkmayı denemeniz motor performansını büyük ölçüde anlamanıza yardımcı olacaktır. Dyno testi yukarıdaki sebeplerden ötürü motora ve araca zarar verebilmekte.
Kompresyon Testi Nasıl Yapılır?
Silindir içi basıncı olarak kısaca tanımlayabileceğimiz kompresyon testi ile motorun segmanlarında, silindir contasında, subaplarında herhangi bir deforme olup olmadığı anlaşılarak motor hakkında net bir bilgi elde edilebilir.
Kompresyon testinin yapılması için aracın yakıt hattının elektriği kesilir ve bujiler tek tek sökülerek yerine kompresyon cihazı yerleştirilir. Her piston için tek tek marş yapılır ve çıkan kompresyon değerleri fabrikasyon değerler ile karşılaştırılır. Kompresyonun fabrikanın verdiği rakamlara yakın olması motorun iyi durumda olduğunu gösterir.
